روان نیوز

خاموشی گزینشی : کودک شما لال است یا فقط خجالت می کشد
گنگی خود خواسته زمانی یک اختلال نادر بود، ولی به نظر می رسد در طی سال‌ها کودکان بیشتری به طور گزینشی سکوت و خاموشی را انتخاب کرده‌اند، با توجه به این واقعیت که گنگی گزینشی اختلالی است که به آن توجه کافی شده و مورد بحث قرار نگرفته است، تشخیص این موضوع که آیا کودک واقعا نمی تواند صحبت کند یا فقط خجالت می کشد و یا مشکل بزرگ‌تری وجود دارد، دشوار می باشند.

کودک، خجالتی، لال، اعتماد به نفس

خاموشی گزینشی چیست؟

ویژگی خاص گنگی خود خواسته سماجت مداوم در صحبت نکردن در مواقع خاص و در موقعیت‌های اجتماعی ویژه می باشد. درست در جایی که انتظار حرف زدن بیشتر وجود دارد. این آشفتگی بیشتر در اجتماعات و در هنگام مواجه با دستاوردهای تحصیلی یا شغلی بروز می کند. این اختلال قاعدتاً باید حدود یک ماه طول بکشد. کودک ممکن است علایم دیگری نظیر شرم زیاد، ترس از اجتماع، انزوا و کناره‌گیری و در ضمن وابستگی و چسبندگی به پدر و مادر، رفتار وسواس گونه، کج خلقی، منفی گرایی با رفتار مخالفت آمیز به‌خصوص در خانه از خود نشان دهد.

کودک ممکن است به غایت خجالتی باشد و بسیاری از خصوصیت های فوق را داشته باشد در غیر این صورت احتمالا مشکلات بیشتری داشته و فقط خجالتی نباشد.

دلایل سکوت خود خواسته

در بعضی از تحقیقات در مورد علل خاموشی گزینشی، مشکلات بیولوژیکی یا زیست شناختی مطرح شده است. کاستی های بیولوژیکی همراه با مشکلات روان شناختی و اجتماعی باعث بعضی از انواع این اختلال می باشند. نتایج کلی هر ناتوانی اعم از حرف زدن لکنت کلام، گوشه گیری کردن و ناتوانی ذهنی ممکن است مانع از صحبت کردن کودک در میان جمع شود. لازم است به این نکته توجه داشته باشیم که شاید حرف نزدن کودک مربوط به مشکلات بیولوژیکی است که ممکن است با آن درگیر باشد. بنابراین باید آزمایش های مربوط به قدرت تکلم حرف زدن و رشد عقلی به مواقع و قبل از آن که تشخیص گنگی خود خواسته داده شود، به اجرا گذاشته شود.

محققان دیگری عقیده دارند که سکوت خود خواسته نوعی رفتار اکتسابی است. یکی از محققان هر گروه از این کودکان را بر می شمارد. یک گروه از روی بی خردی و فریب کارانه عمل می کنند که سکوت آن‌ها در نتیجه فشارهای معلمان یا پدر و مادر شکل گرفته است. و گروه دوم آنهایی که سکوتشان در نتیجه نگرانی و اضطراب می باشد. این کودکان با رفتارشان وحشت از صحبت کردن را نشان می دهند. فرضیه دیگری که درباره شکل گرفتن سکوت گزینشی مطرح شده است. می گوید بعضی از کودکان چنان وابستگی شدیدی به مادران خود دارند که مانع از صحبت کردن آن ها با دیگران می شود.

هادن

مطالعاتی که بوسیله هادن در 1980انجام شده بیان می کند که بعضی از مادران نسبت به تعامل و برقراری ارتباط بین فرزندانشان با دیگران حسادت می ورزند. او می افزاید پدران برعکس در تمامی با فرزندان ناتوان هستند از آن‌ها دوری می کنند. و به این دلیل مادران بیشتر به کودکان توجه می کنند. مادر ممکن است ذاتاً از احساس حسادتی که در مورد تعاملی کودک با دیگران نشان می دهد آگاه نباشد. ولی به طور غیر مستقیم چنان ارتباط عاطفی و عمیقی با کودک برقرار می نماید. که اجازه بوجود آمدن رابطه سازگار و هماهنگ با دیگران و خارج از وجود خود و کودک را به او نمی دهد.

فرضیه

اخیرا فرضیه دیگری مطرح شده است. اساس این فرضیه بر این مقدمه است که بعضی از کودکان تمایل و آرزوی باطنی‌شان شبیه کردن پدر و مادر می باشند. او ممکن است رازی خانوادگی را در سینه حفظ کند. و در عوض خصومت و دشمنی خود را به طرف مادر نشانه رود و با سیر قهقرایی را به طرف سکوت طی کند.
نحوه کمک به این گونه کودکان

نظریات متفاوتی درباره چگونگی کمک به این دسته از کودکان برای ترغیب آن‌ها به صحبت کردن دوباره وجود دارد. بیشتر پژوهش‌ها ترکیبی از تغییر رفتار همراه با خانواده درمانی را از نظر ساختاری و تناقضات بین دو نسل موثرترین روش در کمک به کودکی که به طور گزینشی صحبت نمی کند می دانند. و معتقد هستند که این روش می تواند آن ها را به حرف زدن در همه جا و همه وقت ترغیب نماید.

راهکارهای مناسب و موثر

می توان از مرکز مشاوره و قبل از تشخیص قطعی کمک گرفت مراکز مشاوره می توانند پدر و مادر را در پیدا کردن راهکارهای مناسب و موثر یاری دهند.

علاوه بر این اگر هیچ گونه مشکل بیولوژیکی به عنوان علت این حرف نزدن وجود نداشته باشد، توصیه می شود بهای بیشتری به این گونه کودکان داده شود. و به خصوص در اجتماع در میان خانواده، دوستان و محیط تحصیلی بیشتر به او توجه شود. دادن هدایای کوچکی به عنوان جایزه به خصوص اگر شیئی مورد علاقه او باشد، می تواند اعتماد به نفس او را بالا برده و به تدریج او را از دنیای خود خواسته سکوت در آورد.

بنیاد روانشناسی کودک و نوجوان

روان نیوز (تازه ترین مطالب در حوزه روانشناسی)

گردآوری کننده: هدی فرامرزی