کودک و نوجوان

ارتباط درماني در بیماران اتیسم

ارتباط درماني براي درمان بيماران اتيستيكي كه در برقراري ارتباط كلامي ناتوان هستند يا براي شروع توسعه زبان در كودكان دچار اختلال استفاده مي شود. گفتار درماني ممكن است براي كمك به بيماران براي بدست آوردن توانايي صحبت كردن استفاده شود.
سيستم ارتباطي تبادل عكس:
در قادر كردن بيماران اتيستيك براي برقراري ارتباط مي توان از عكس هايي كه عقايد، فعاليت ها يا موارد ديگر را نشان مي دهد استفاده كرد.
بيمار اتيستيك قادر است خواسته ها، نيازها، آرزوها را فقط با نشان دادن يك عكس به ديگران بيان كند.
اصلاح رژيم غذايي:
علت اتيسم رژيم غذايي نيست و در استفاده اصلاح رژيم غذايي و مكمل ها براي درمان اختلال اختلاف نظر وجود دارد. تغيير رژيم غذايي و اضافه كردن ويتامين هاي مكمل ممكن است گوارش را بهبود بخشد و حساسيت غذايي را كه ممكن است منجر به مشكلات رفتاري در بيماران اتيستيك شود، بر طرف كند.
محققان سطوح بالايي از پروتئين هاي موجود در گندم، جو دو سر و چاودار و محصولات فرعي كازئين دار ( پروتئين موجود در شير ) را در افراد اتيستيك يافتند و اظهار كردند تفكيك ناقص يا جذب بيش از حد اين مواد مي تواند روي عملكرد مغز اثر بگذارد. حذف غذاهايي كه حاوي gluten و كازئين هستند از رژيم غذايي عوارض جانبي دارد و نبايد بدون توصيه ي پزشك انجام شود. مطالعات نشان داده اند كه ويتامين B و منيزيم (اثر ويتامين B را افزايش مي دهد.) و مكمل هاي روغن ماهي (شامل ويتامين هاي AوD ) ممكن است رفتار، ارتباط چشمي و توجه و يادگيري را در بيماران اتيستيك بهبود بخشد. نشان داده شده كه ويتامين C افسردگي را بهبود مي بخشد و شدت علائم بيماران اتيسم را كاهش مي دهد.
‎‎کاربرد صوت درمانی در درمان اتيسم
گفته می شود که برخی از علائم بیماری اتیسم نظیر اختلال توجه و نیز حساسیت بیش از حد و یا کمتر از حد در افراد اتیستیک بدلیل وجود اختلال در سیستم شنوایی آنها و وجود اختلالات پردازش مرکزی شنوایی است.
از اینرو روش های مختلفی از صوت درمانی طراحی گشته اند تا موجب بهبود عملکرد شنوایی در افراد اتیستیک شوند.
يكي از اختلالاتی که در پردازش شنیداری افراد اتیستیک وجود دارد زماني است كه شخص ، اصوات گفتاري را ميشنود ولي قادر به درك معاني اصوات نميباشد. براي مثال ، وقتي فردي كلمة ‹ كفش › را بيان ميكند ، فرد اتيستيك احتمالاً قادر به شنيدن اصوات گفته شده ميباشد ولي نميتواند معناي آنها را دريابد.
ممكن است كه فقدان درك معاني گفتار در فرد اتيستيك از سوي ديگران به گونهاي تعبير شود كه او نميخواهد به حرف ديگران گوش داده و از آنها اطاعت نمايد درحاليكه او اصلاً قادر به فهم مطالب گفته شده نبوده است.
Eric Courchesne ( 1978 ) در دانشگاه كاليفرنيا با استفاده از تكنولوژي امواج مغزي P300 ، متوجه ضايعات بارزي در پردازش شنيداري افراد اتيستيك گرديد.
امواج مغزي P 300 ، حدود 300 msec بعد از ارائه محرك صوتي ، نمود مييابند. علامت * P * نيز به بار مثبت امواج مغزي اشاره دارد. ( Positive Polarity )
امواج P 300 مرتبط با پردازشهاي شناختي و دركي بوده و از آنها بعنوان شاهدي بر بازيابي حافظة بلند مدت ، ياد ميشود.
هنوز دليل اصلي وجود اختلال پردازش شنيداري در افراد اتيستيك شناخته شده نیست ولي تحقيقات نمونه برداري از مغز كه توسط Kemper & Bauman ( 1994 ) انجام شده، نشانگر اين مطلب است كه منطقة هيپوكامپ در سيستم ليمبيك افراد اتيستيك ، از لحاظ نورولوژيك ناكامل و نارس ميباشد.
منطقة هيپوكامپ مسئول وروديهاي حسي و نيز يادگيري و حافظه ميباشد. اساساً اطلاعات ورودي از حواس مختلف ، وارد هيپوكامپ شده و پس از پردازش در هيپوكامپ به مناطق مختلف كورتكس مغز ميروند تا در حافظة بلند مدت ذخيره شوند.
در افراد اتيستيك ، ممكن است كه پس از پردازش اطلاعات شنيداري در هيپوكامپ ، اين اطلاعات ، بدرستي وارد حافظة بلند مدت نشوند.
اختلال در پردازش شنيداري افراد اتيستيك با چند ويژگي مختلف اين افراد در ارتباط است.
در اغلب اوقات از اتيسم بعنوان يك مشكل ارتباطيِ اجتماعي ياد ميشود و همانطور كه ميدانيم ، پردازش اطلاعات شنيداري، نقشي محوري و مهم در ارتباطات اجتماعي دارا ميباشد. ديگر ويژگيهاي فرد اتيستيك كه ميتواند در رابطه با اختلالات پردازش شنوايي او باشد ، عبارتند از : اضطراب و سردرگمي در موقعيتها و مكانهاي اجتماعي ؛ بي توجهي و مهارتهاي ضعيف گفتاري.
هرچه كودك اتيستيك بتواند اطلاعات شنيداري را بهتر پردازش نمايد ، خيلي بهتر ميتواند محيط اطراف خود را از لحاظ اجتماعي و علمي ، درك نمايد و هرچه ما بهتر بتوانيم كودك اتيستيك را بشناسيم، بهتر مي توانيم راههايي را گسترش دهيم تا به ايجاد رفتارهاي مناسب در اين كودكان بيانجامد.
از جمله تکنيک های مختلف صوت درمانی که در درمان اتيسم به کار ميروند می توان به تکنيک های زير اشاره نمود :
• تکنيک آموزش يکپارچگی ( تلفيق ) شنوايی ( Auditory Integration Training / AIT ) که توسط پزشکی فرانسوی به نام Guy Berard طراحی گرديد.
• روش توماتيس ( Tomatis Method ) که توسط آلفرد توماتيس روانشناس و متخصص ENT فرانسوی مطرح شد.
• روش ساموناس (Samonas) يا Spectral Activated Music of Optimal Natural Structure که توسط Ingo Steinbach در آلمان طراحی گرديد.
البته نکته قابل ذکر اينست که روش های فوق الذکر تنها منحصر به درمان اتيسم نيستند بلکه در طيف وسيعی از اختلالات از جمله اختلال پردازش مرکزی شنوايی ( CAPD ) ، اختلال يادگيری ( LD ) ، اختلالات رفتاری ، اختلالات گفتار و زبان ، اختلالات رشدی فراگير ( PDD ) از جمله اتيسم ، و حساسيت های غير طبيعی به صوت نظير ترس از صدا ( Phonophobia ) ونيز عدم تمايل به در معرض اصوات بودن ( Misophonia ) و همينطور درک غير طبيعی از ميزان بلندی صوت ( Hyperacusis ) نيز به کار ميروند.
ضمناً تکنيک هايی از صوت درمانی هم وجود دارد که به درمان وزوز گوش ( Tinnitus ) می پردازد . البته در اين تکنيک ها از صوت بعنوان يک عامل پوشاننده ( Masker ) برای توانبخشی وزوز گوش استفاده می شود که خود بحثی تخصصی و جداگانه می طلبد .